قبل از این که به موضوع اهمیت ترخیص کالا از گمرک بپردازیم بهتر است در ابتدای کار اندکی در رابطه با خود ترخیص کالا صحبت کنیم. ترخیص کالا از گمرک به معنای ارائه انواع کالا ها و اجناس به گمرک می باشد که هدف از این کار آزاد سازی کالا برای وارد کننده یا صادر کننده می باشد. با این کار کالای وارد شده و یا صادر شده از کشوری به کشور دیگر جنبه قانونی پیدا کرده و دیگر به عنوان قاچاق شناخته نمی شود. از همین جهت می توان به اهمیت ترخیص کالا از گمرک پی برد.
همان طور که می توان حدس زد باید گفت که ترخیص کالا کاری کاملا تخصصی و پیچیده می باشد که نیازمند تخصص خاصی می باشد و افرادی که می خواهند ترخیص کالا را از طریق گمرک انجام دهند باید با قوانین و آیین نامه های موجود در این حوزه آشنایی داشته باشند چرا که عدم اطلاع کافی از این قوانین می تواند خسارات جبران ناپذیری را به وارد کنندگان و یا صادرکنندگان کالا وارد کند. از همین رو می توان به اهمیت ترخیص کالا از گمرک پی برد.
از طرفی پروسه ترخیص کالا شامل مراحلی طولانی می باشد به طوری که آن را می توان طولانی ترین پروسه کاری در روند اداری هر کشوری معرفی کرد. از سوی دیگر قوانین موجود در این حوزه به شدت تابع قوانین و اوضاع سیاسی کشور ها می باشد و به همین دلیل تغییر در اوضاع سیاسی هر کشوری می تواند منجر به تغییر در قوانین گمرک شود. به همین دلیل افرادی که در این حوزه به فعالیت می پردازند باید مطابق با قوانین روز اطلاعات خود را به روز رسانی کنند.
ترخیص کالا از گمرک در کشور ایران طی 8 مرحله به انجام می رسد که در ادامه به بررسی هر یک از این مراحل می پردازیم.
1_ ثبت اظهار نامه: اولین مرحله برای ترخیص کالا از گمرک تکمیل اظهار نامه واردات کالا می باشد که در این مرحله باید اطلاعات کالا در سیستم گمرک که همان سیستم EPL می باشد ثبت شود. این کار را به صورت غیر حضوری و به صورت آنلاین به راحتی می توانید انجام دهید. مدارک لازم برای تکمیل فرم اظهار نامه به قرار زیر می باشد:
2_ دریافت کوتاژ که در دایره تعیین مسیر و احراز هویت قرار دارد: این مرحله در واقع برای احراز هویت کالا انجام می شود. اظهار نامه ها و مدارک ارسالی به گمرک در دایره فنی مورد بررسی قرار می گیرند و در صورتی که تمام اطلاعات مورد تایید این بخش واقع شود شماره ثبت که معروف به کوتاژ است بر روی کالا درج می شود. بعد از ثبت شماره ثبت اظهار نامه مهر می شود.
3_ کنترل و ارزیابی کالا: در این مرحله از ترخیص کالا از گمرک کالا را از مسیر هایی عبور می دهند که این مسیر ها شامل سه مسیر سبز، زرد و قرمز می باشد. مسیر سبز به معنای ارجاع مستقیم کالا به صندوق می باشد. مسیر زرد بیانگر این است که کالا قبل از ارجاع به صندوق باید توسط کارشناسان سرویس گمرک مورد بررسی قرار گیرد. مسیر قرمز به معنای این است که کالا قبل از ارجاع به صندوق علاوه بر این که باید توسط کارشناس سرویس گمرک بررسی شود باید ارزیابی کالا به صورت فیزیکی انجام شده و به بخش دایره ارزش نیز فرستاد شود. چنان چه کالای شما در مسیر زرد یا قرمز قرار گیرد باید دوباره مورد ارزیابی قرار گیرد.
4_ اخذ مجوز: در این مرحله مجوز هایی مانند مجوز بهداشت، استاندارد، وزارت راه، اداره مالیات، جهاد، انرژی اتمی و … برای کالای مورد نظر اخذ خواهد شد.
5_ بررسی تعرفه های موجود و تطبیق کالا با آن: کارشناسان سرویس در این مرحله به بررسی تعرفه ها و تطبیق کالا با آن می پردازند. هم چنین باید تمامی مجوز ها و ارزش کالا مورد بررسی قرار بگیرد.
6_ پرداخت و صدور سند ترخیص: در این مرحله از ترخیص کالا از گمرک بعد از این که مبلغ پرداختی توسط کارشناسان گمرک تعیین شد صاحب کالا باید به پرداخت این مبلغ به حساب گمرک بپردازد. بعد از پرداخت این مبلغ پروانه سبز سندی برای کالا صادر خواهد شد. در واقع این پروانه نشان دهنده این است که کالای مورد نظر تمام مراحل ارزیابی در گمرک را پشت سر گذاشته است.
7_ انبارداری و اجازه بارگیری کالا: بعد از این که تمام مجوز ها برای کالا صادر شد می توان آن را به انبار منتقل کرد. هزینه انبار باید به مسئول انبار پرداخت شود که این مبلغ در گمرک های مختلف می تواند متفاوت باشد. در این هزینه تمام موارد موجود از جمله بارگیری، تخلیه، بیمه، مدت زمانی که کالا در انبار خواهد ماند و … در نظر گرفته می شود.
8_ خروج کالا: آخرین مرحله از ترخیص کالا از گمرک خروج آن می باشد. در این مرحله صاحبان کالا باید بیجک انبار را از مسئول انبار دریافت کرده و به این ترتیب کار خروج کالا را انجام دهند. به عبارت دیگر بیجک کالا این اجازه را به صاحبان کالا می دهد که وسیله نقلیه مورد نیاز برای حمل کالا را به محوطه گمرک وارد کرده و کالای خود را بارگیری کنند.